Regelmatig wordt er in de media iets gemeld over gezondheidsclaims van koffie. Ik geloof dat de dames en heren geleerden op dit moment op het standpunt staan dat drie koppen koffie per dag mogelijk een positief effect heeft op onze levensduur. Dat is de stand van nu. Morgen kan het weer anders zijn.

Veel minder hoor je over de invloed van koffie –en met name van cafeïne- op je productiviteit. We vertellen onszelf dat we beter functioneren na een cafeïne shot, maar is dat ook daadwerkelijk zo?

Over cafeïne

Cafeïne is een stof die van nature voorkomt in koffie, en in kleinere hoeveelheden in thee. Ook energiedrankjes, cola, ijsthee, chocolade en chocolademelk bevatten cafeïne.

Cafeïne heeft bij volwassenen bij hoeveelheden vergelijkbaar met 1 á 2 kopjes koffie een stimulerend effect op concentratie en prestatie. Het geeft een gevoel van verhoogde energie en verdrijft een gevoel van vermoeidheid.

Daarmee lijkt cafeïne een positief effect te hebben op je productiviteit. Maar er zijn ook keerzijden.

Over cafeïne en productiviteit

Chris Bailey stelt in zijn boek ‘The Productivity Project’: drinking caffeine is a way of borrowing energy from later in the day. Kennelijk moet je de energie die je krijgt van cafeïne later op de dag terugbetalen. En dat zit zo:

Normaliter word je tijdens de dag steeds vermoeider. Dit wordt veroorzaakt door adenosine. Dit stofje kan zich hechten aan eiwitten (receptoren) in je hersenen waardoor je hersenactiviteit afneemt. Gedurende de dag stijgt de adenosinehoeveelheid in je lichaam en raak je vermoeider.

Als je slaapt gebeurt het omgekeerde: de hoeveelheid adenosine in je brein neemt af en je hersenactiviteit neemt toe.

Cafeïne lijkt qua structuur een beetje op adenosine en daarmee kan het zich hechten aan dezelfde receptoren in de hersenen. Het neemt daar de plaats in van adenosine waardoor je hersenactiviteit niet vermindert en je niet (of minder) moe wordt.

Dat lijkt mooi, maar je voelt ‘m al komen: er zit een maar aan. Of twee eigenlijk.

Ten eerste gaat je lichaam ondertussen gewoon door met het aanmaken van adenosine. Ook als een groot deel van de receptoren bezet is door cafeïne. En op het moment dat de cafeïne uitgewerkt raakt, hecht de adenosine zich alsnog aan de receptoren en krijg je een energiedip.

Het drinken van koffie in de morgen kan er dus voor zorgen dat je iedere middag rond hetzelfde tijdstip last krijgt van vermoeidheid. Uiteraard kun je deze dip bestrijden door op dat moment opnieuw een kop koffie te drinken, maar de kans is groot dat je dan ’s avonds slechter slaapt.

Ten tweede past je lichaam zich aan aan je cafeïneconsumptie. Je hersenen reageren op een regelmatige cafeïne-inname door meer adenosine-receptoren aan te maken. Met andere woorden: als je nog nooit koffie hebt gedronken en begint met één kop koffie in de ochtend dan krijg je onmiddellijk een flinke energie boost en schiet je productiviteit omhoog.

Maar na een tijdje raakt je lichaam gewend aan dit cafeïne shot en heb je een tweede kop koffie nodig om hetzelfde effect te bereiken. Als je het op dat moment gewoon bij één kop koffie houdt dan ben je niet beter af dan voordat je begon met koffiedrinken.

Je hebt dus steeds meer koffie nodig om hetzelfde effect te krijgen. Hierdoor kun je verslaafd raken aan cafeïne.

De meest productieve manier van koffiedrinken: strategisch koffiedrinken

We weten nu dat cafeïne slechts een tijdelijk positief effect heeft op je productiviteit en dat er steeds meer cafeïne nodig is om dit effect te bereiken.

Dit betekent dat we met het ‘uit gewoonte’ drinken van een paar koppen koffie in de ochtend de cafeïne feitelijk tegen ons laten werken. Het effect van het vergroten van de alertheid en productiviteit verdwijnt.

Als je cafeïne wilt gebruiken om je productiviteit te verhogen kun je het het beste strategisch drinken in plaats van uit gewoonte. Juist dan heb je toegang tot een grote hoeveelheid energie op het moment dat je die het meest nodig hebt. Hoe lastiger je taak en hoe meer focus hiervoor nodig is (bijvoorbeeld het houden van een belangrijke presentatie of het schrijven van grote artikelen) des te meer voordeel je zult hebben van zo’n energiepiek.

Algemene tips voor het strategisch drinken van cafeïnehoudende dranken:

• Als je het aankomt op je creativiteit, drink dan geen cafeïne. Het blijkt een negatieve invloed te hebben op creatief denken
• Cafeïne heeft de grootste impact op je productiviteit als het cortisol-niveau (en daarmee je energieniveau) in je lichaam op z'n laagst is. Dit is ongeveer 3-4 uur nadat je bent opgestaan.
• Als je 's avonds lastig inslaapt, stop dan tijdig met het drinken van koffie. Cafeïne heeft 8 tot 14 uur nodig om uit je systeem te verdwijnen.
• Cafeïnehoudende dranken die tevens suiker of alcohol bevatten (denk aan energy drinks) zorgen dat je nog harder (en ook eerder) crasht.

En nu jij: Hoe strategisch drink jij cafeïnehoudende dranken? En wat is het effect op jouw productiviteit? Laat het ons weten in het commentaarveld hieronder!

Een bericht ontvangen wanneer er een nieuw blog verschenen is?
Meld je aan voor onze Nieuwsbrief!